سلامت نیوز:شکارهای بی رویه شکارچیان از یک سو و تخریب محیط زیست حیوانات، باعث شده تا بافت جمعیتی جانواران بومی ایران به شدت کاهش یابد.
به گزارش سلامت نیوز به نقل از ایسنا،کشور ایران دارای اقلیمی گسترده و محیط زیستی مناسب برای انواع جانوران می‌باشد. همزیستی انسان و حیوان در این کشور قدمتی دیرینه دارد به نحوی که یکی از قدیمی ترین و فاخرترین آثار در حوزه فابل نویسی (نوعی قصه از زبان حیوانات) در جهان، ترجمه کلیله و دمنه می‌باشد. ردپای حیوانات در ادبیات کهن پارسی را می‌توان در آثار سهروردی، امام محمد غزالی، عطار نیشابوری، مولوی، فردوسی و بسیاری دیگر از سخن‌سرایان ایرانی یافت.
از سویی گسترش بی ضابطه شهرها و تهاجم بشر به سمت جنگل‌ها و کوه‌ها برای ساخت خانه و ویلا، باعث از بین رفتن مرزهای جغرافیایی محل زندگی انسان و حیوانات شده است و از سوی دیگر دین اسلام به عنوان دین مهربانی نیز در تمام جنبه‌های خود به مهربانی با مخلوقات خدا تاکید دارد. دین اسلام، قوانین کشور و فرهنگ ایرانی ما را از آزار رساندن به حیوانات باز می‌دارند اما با این وجود باز هم با مخلوقات خدا سر عناد داریم. سگ اصحاب کهف، پرندگان ابابیل و شتر حضرت صالح همه نمونه‌های مثبت حضور حیوانات در قرآن هستند. اما با این همه پشتوانه‌ی دینی و فرهنگی در دهه‌های اخیر چه اتفاقی برای ایرانیان افتاده که به دشمنان درجه یک حیوانات تبدیل شده‌اند؟
آخرین گونه از تقابل خشن میان انسان و حیوانات، کشتن بی رحمانه توله خرسی در سوادکوه مازندران است که احساسات همه افرادی که تصاویر آن را مشاهده کردند جریحه دار کرد. توله خرس مظلومی که پس از سقوط از کوه در معرض دید بومیان منطقه قرار گرفته بود و با پرتاب سنگ کشته شد.
رسیدن به نقطه‌ی مطلوب زمان‌بر است
رئیس امور حیات وحش محیط زیست استان بوشهر اظهار کرد: موارد حیوان آزاری خشن در ایران انگشت شمار می‌باشد و در سنوات اخیر نسبت تعداد حیوان آزاری در ایران نسبت به میزان کمک به حیوانات کاهش یافته است. برخوردهای تهاجمی نسبت به حیوانات معمولاً در شرایط مواجهه با حیوانات وحشی و به ویژه حیوانات دارای خوی درندگی اتفاق می‌افتد.
خسرو درویشی ضعف در آموزش را یکی از ریشه‌های حیوان آزاری در ایران دانست و افزود: متأسفانه عدم آموزش کافی، سنت‌ها و تفکرات قدیمی رسوخ یافته در فرهنگ مردم در خصوص رفتار با حیوانات از دلایل اصلی چنین برخوردهایی می‌باشد.
این کارشناس محیط زیست معتقد است اگرچه اقدامات زیادی جهت فرهنگ‌سازی در زمینه برخورد صحیح با حیوانات انجام شده، اما رسیدن به نقطه‌ی رضایت بخش و مطلوب بسیار زمان‌بر خواهد بود.
در استان بوشهر، حیوان آزاری یک پدیده نادر محسوب می‌شود
رئیس امور حیات وحش سازمان محیط زیست استان بوشهر در این خصوص اظهار کرد: افراد دارای طرز تفکر قدیمی در مواجهه با چنین مواردی مثل خرس سوادکوه یا سایر حیوانات مانند مار خواسته یا ناخواسته واکنش‌هایی را نشان می‌دهند که ریشه در طرز تفکر آنان دارد.
وی با اشاره به آمار حیوان آزاری در بوشهر خاطرنشان کرد: خوشبختانه در استان بوشهر، حیوان آزاری به عنوان یک پدیده نادر محسوب می‌شود و در سنوات اخیر تعداد گزارش‌های دریافتی در این باره انگشت شمار بوده است.
درویشی افزود: اکثر موارد گزارش شده در بوشهر به صورت سگ آزاری بوده که قسمت عمده‌ی آن نیز به دلیل عدم آگاهی از حقوق حیوانات بوده و به شکل غیرعمد انجام شده است.
هشداری که باید جدی گرفته شود!
بررسی این موضوع جایی اهمیت پیدا می‌کند که در پژوهش‌های روانشناسی، ریشه‌های مشترکی میان حیوان آزاری و وقوع جرایم خشن یافته‌اند. این تحقیقات حیوان آزاری را در دسته بندی رفتارهای سادیستیک دانسته‌اند که مجموعه‌ای از رفتارهای صدمه زننده و پرخاشگرانه را در بر دارد. اختلال روانی سادیسم موجب آن می‌شود تا فرد از آزار رساندن به دیگران لذت ببرد و آرامش خود را در گرو اذیت شدن دیگران ببیند.
چنین افرادی بدون هیچ گونه احساس عذاب وجدان و یا پشیمانی اقدام به آسیب زدن به اشخاص و اموال عمومی کرده و از این قانون شکنی لذت می‌برند. در بررسی پرونده‌های قاتلان زنجیره‌ای یا مجرمان جرایم خشن می‌توان دید که برخی از این جانیان در سوابق خود موارد حیوان آزاری نیز داشته‌اند و این هشداری است که می‌بایست جدی گرفته شود.
رئیس امور حیات وحش محیط زیست استان بوشهر تصریح کرد: اکثر حیوانات به طور طبیعی بی آزارند و تنها در صورت احساس خطر و ورود به محدوده‌ی زندگیشان از خود واکنش‌هایی نشان می‌دهند. حتی بسیاری از حیواناتی که به عنوان مهاجم نیز شناخته می‌شوند تا زمانی که از سوی انسان تحریک نشوند واکنش تهاجمی نخواهند داشت.
خسرو درویشی خاطرنشان کرد: مردم می‌بایست با رعایت حریم زندگی حیوانات و زیستگاه آنان باعث بروز کمترین تنش میان انسان و سایر مخلوقات خدا شوند، چرا که همه ی حیوانات جزئی از زنجیره غذایی می‌باشند و انسان به عنوان رأس این زنجیره نیازمند وجود همه آنها است.
کم توجهی به حقوق حیوانات در آموزش و پرورش
خطر بالقوه حیوان‌آزاری همیشه در جامعه وجود دارد و برای جلوگیری از آن می‌بایست به دو اصل آموزش و قانون متوسل شد. علی‌رغم برخورداری از منابع غنی دینی و متون فاخر ادبی در حوزه پرهیز از حیوان آزاری و وجود نهادهای تعلیمی و آموزشی چون مساجد و مدارس در کشور ایران، باز هم جای خالی آموزش در لایه‌های مختلف جامعه به چشم می‌خورد.
جای خالی سخنرانی در خصوص ارزش و اهمیت سایر مخلوقات خدا از دیدگاه قرآن و سنت (به ویژه سیره‌ی نبوی) در تریبون‌های مذهبی و به ویژه مساجد به چشم می‌آید. اگرچه ائمه جمعه بارها موضع گیری های مسئولانه ای در قبال مسائل زیست محیطی داشته‌اند اما در مساجد که بیشترین سطح تماس با بدنه ی جامعه را دارد این مهم مغفول مانده است.
از سوی دیگر در نظام آموزشی ایران توجه خاصی به حقوق حیوانات نشده است. سرفصل‌های بسیار محدود آموزش‌های محیط زیستی و اقلیمی که به صورت تلفیق شده با سایر دروس به دانش آموزان تدریس می‌شود نشان از کم توجهی به این موضوع در آموزش و پرورش ایران است. اگرچه شعار توسعه پایدار از شعارهای بنیادین همه‌ی دولت‌ها در ایران بوده است اما در سیستم آموزش عالی کشور هیچ گونه واحد درسی با محتوای آموزش‌های عمومی حفظ محیط زیست (به ویژه در رشته‌های فنی) به دانشجویان ارائه نمی‌شود.
طرح "یک ساعت با محیط بان"، آموزش و فرهنگ‌سازی
کارشناس سازمان حفاظت محیط زیست استان بوشهر عنوان کرد: آموزش‌های زیست محیطی، فعالیتی چند جانبه و مشترک است که همه‌ی متولیان فرهنگ سازی در جامعه اعم از آموزش و پرورش، سمن‌ها، دانشگاه‌ها و نهادهای فرهنگی می‌بایست در کنار سازمان حفاظت محیط زیست نسبت به آن اهتمام ورزند.
خسرو درویشی افزود: برنامه "یک ساعت با محیط بان" یکی از فعالیت‌های موفق آموزشی و فرهنگ‌سازی در خصوص عدم حیوان آزاری بوده است که در این طرح محیط بانان با حضور در مدارس به صورت چهره به چهره به آموزش نسل جوان جامعه می‌پردازند که نتیجه آن، آمار انگشت شمار حیوان آزاری در استان بوشهر است.
وی با بیان اینکه سعی شده تا جای ممکن رفتار درست و احترام به حیوانات در جامعه آموزش داده شود، خاطرنشان کرد: علاوه بر آن نشست با سمن‌های زیست محیطی، آموزش صیادان، چاپ اقلام آموزشی و فعالیت‌های موزه حیات وحش در اداره کل حفاظت محیط زیست استان نیز بخش دیگری از این فعالیت‌ها می‌باشد.
خلاءهای قانونی دلیل تکرار جرایم علیه حیوانات
در کنار ضعف در آموزش، خلاء های قانونی نیز موجب تکرار جرایم علیه حیوانات می‌شود. در واقع در ایران کشتن حیوانات جرم انگاری نشده است و تنها قوانین محیط زیستی مجازات‌هایی حداقلی برای آن در نظر گرفته‌اند.
این مجازات‌ها در ۶۷۹ و ۶۸۰ قانون مجازات اسلامی نمود پیدا می‌کند و ضوابط آن به گونه‌ای است که فراگیر نیست و محدودیت‌هایی به همراه دارد. فعالان محیط زیست همواره در پی یافتن راهی بوده‌اند تا با تشدید مجازات‌ها یا بازنگری و ایجاد مجازات‌های تکمیلی گامی در مسیر بازدارندگی وقوع این دست جرایم بردارند.
حفاظت محیط زیست متولی اصلی حمایت از حیوانات است
خسرو درویشی نیز به ضرورت مصوب شدن فرآیندهای قانونی اشاره کرد و افزود: لایحه حمایت از حیوانات و منع حیوان آزاری اخیراً به مجلس ارسال شده و امیدواریم با تصویب و ابلاغ آن، بتوان متخلفان را مورد پیگرد جدی‌تری قرار داد.
وی ابراز امیدواری کرد: با ابلاغ قانون، فرآیندهای برخورد با متخلفان و شرح وظایف هر دستگاه در این مسیر مشخص شده و سطح حمایت از حیوانات به طرز چشمگیری بالاتر خواهد رفت.
این مقام مسئول بیان کرد: سازمان حفاظت محیط زیست متولی اصلی حمایت از حیوانات و به ویژه حیوانات وحشی می‌باشد و در خصوص حیوانات اهلی و در محدوده شهری، شهرداری‌ها متولی ساماندهی و بررسی وضعیت حیوانات می‌باشد. اگرچه محیط زیست بنا به رسالت خود همواره در خصوص موضوع حیوان آزاری و حتی حیوانات اهلی نیز همکاری لازم را داشته است.
تا زمانی که احساس خطر نکنند دست به حمله نمی‌زنند
رئیس امور حیات وحش سازمان محیط زیست استان بوشهر تاکید کرد: در خصوص مواردی که باعث جریحه دار شدن افکار عمومی شود، مدعی العموم نیز می‌تواند به مسئله ورود کند. برای مثال شخصی یک گربه را آتش می‌زند و یا موارد دیگری که مصداق حیوان آزاری هستند.
درویشی یادآور شد: حیوانات فی نفسه بی آزار هستند جز بعضی از حیوانات درنده، البته حتی حیواناتی که به عنوان مهاجم نیز شناخته می‌شوند تا زمانی که کاری به کار آنها نداشته باشیم و احساس خطر نکنند دست به حمله نمی‌زنند. مشکلاتی که به وجود می‌آید اکثراً در نتیجه رفتار انسان‌ها بوده است. باید تمهیداتی اندیشیده شود تا نسبت به حیوانات و زیستگاه‌های آنان قوانین بازدارنده همراه با حفظ حریم آنان تعریف شود.
تجاوز شهروندان به محل زندگی جانوران در سال‌های اخیر موجب بروز فجایع زیادی برای گونه‌های جانوری شده است. انقراض و در معرض تهدید قرار گرفتن گونه‌های نادر و کشتار بی رحمانه حیوانات بی‌گناه توسط مردم آموزش ندیده هشدارهایی را برای آینده زیست بوم‌های ایران به همراه دارد.
قوانینی در حمایت از جانوران
اگرچه دو نفر از مسببان اصلی فاجعه خرس کشی در سوادکوه دستگیر شده‌اند و پیش بینی می‌شود تا سقف ۸۰۰ میلیون ریال جریمه شوند، اما هنوز هم قاتلانی بالقوه در جای جای این سرزمین در حال زندگی کردن و یافتن فرصتی برای خنجر زدن بر پیکر نیمه جان مخلوقات بی‌گناه خداوند هستند.
حیوان‌آزاری از انواعِ بداخلاقیِ اجتماعی، بِزِه‌کاری و یا اختلالات روانی است. فردی که حیوان‌آزاری می‌کند، نه تنها برای حیات وحش و حیوانات، که برای جامعهٔ انسانی نیز زیانبار و خطرناک است.
گفتنی است بسیاری از کشورها حیوان‌آزاری را فی‌نفسه یک جرم قضائی می‌دانند، اما این موضوع در ایران، جُرم‌انگاری نشده است و قوانینِ عامِ موجود هم «قوانینِ زیست‌محیطی» هستند و نه قوانینی در حمایت از جانوران. البته در سال‌های اخیر فعالیت‌هایی انجام شده تا حیوان‌آزاری، جرم‌انگاری شود و به حیطهٔ جرایم وارد شود.
شکارهای بی رویه شکارچیان از یک سو و تخریب محیط زیست حیوانات، باعث شده تا بافت جمعیتی جانواران بومی ایران به شدت کاهش یابد.
نظر شما